Onderwijs
Volgens de cijfers van het CBS heeft 1 op de 5 medewerkers een burnout in het onderwijs. Het onderwijs scoort hiermee het hoogste van alle beroepsgroepen. Opvallend is dat een zeer jonge groep leerkrachten (de groep tussen 25-35 jaar oud) in een burnout raken. Ook de groep 55 tot 65 scoort hoog. De cijfers liegen er ook niet om als je kijkt naar de hoeveelheid onderwijzers die stoppen met het werken in het onderwijs binnen 5 jaar. In het voortgezet onderwijs is dit 25% en in het basisonderwijs +/- 12%.
ROSEKLEURIG BEELD
Veel mensen die niet in het onderwijs zitten, hebben een heel rosekleurig beeld van het beroep juf of meester. Veel vakanties en korte werkdagen zijn veel gehoorde redenen zoals veel mensen er vaak tegen aankijken. In werkelijkheid komt er bij lesgeven veel meer kijken dan alleen het klassikale.
Cijfers over het aantal leerkrachten met een burnout is tegenwoordig schrikbarend. Dit betekent niet dat er geen oplossingen zijn. Wat je vaak hoort uit de mond van onderwijsmensen is dat het lesgeven wel lukt maar dat vaak al die taken eromheen, buiten de klas het vaak zwaar maken en het niet uitmaakt of je in het primair onderwijs werkt, het voortgezet of hoger onderwijs.
Oorzaak leerkrachten ?
Vaak wordt de oorzaak bij de leerkrachten gezocht. Niet vreemd, want de werkdruk voor leraren is ook bijzonder hoog. Er zijn leraren die naast 5 dagen lesgeven, nog een extra dag nodig hebben om alle administratieve rompslomp te kunnen behappen.
Soms is er te weinig begrip van de buitenwereld en wordt er wel eens gezegd:
“Wat zeuren ze toch,” ik wou dat ik zoveel vakantie had!” Die uitspraak ken jij, maar minder bekend is dat onderwijsmensen hun werk vaak “meenemen” naar huis en dan vooral ook in hun hoofd.
Als je voor elke positie de beste speler kiest, heb je nog geen sterk elftal maar een team dat als los zand uiteen valt.
Werkdruk
De pieken in het onderwijs ( de periodes tussen de vakanties ) kunnen dus ook werkdruk opleveren. Een leerkracht met een volledige benoeming van 36 uur werkt in de praktijk tenminste 42.5 uur per week.
Dat is volgens de CAO vastgesteld maar zelfs dat aantal uren is niet genoeg om al het werk af te krijgen. Dit betekent dus voor de docent een lange werkweek en vaak snakken naar het moment waarop de vakantie begint. Daar hoef je als buitenstaander niet jaloers op te zijn
Het lesgeven is de kerntaak en daarvoor zijn docenten ook opgeleid. Daar ligt ook hun passie en expertise, dat is hun job.
Onlangs sprak ik een leerkracht met een lichte burn-out. Zij sloeg de spijker op zijn kop: “In de klas, met mijn leerlingen voel ik mij als een vis in het water; daarbuiten probeer ik om niet te verzuipen in alle taken die er op mij afkomen”.
Uitgebreid takenpakket
Het takenpakket is te uitgebreid. Leraren moeten bijvoorbeeld soms uitgebreide handelingsplannen schrijven voor leerlingen die extra zorg nodig hebben. Bovendien wordt er van leraren steeds meer verschillende activiteiten verwacht (ook buitenschools) Daarnaast wordt er ook verwacht dat zij de spanningen aankunnen indien een klas groter wordt dan 30 leerlingen of als er sprake is van een combinatieklas.
Als je voor elke positie de beste speler kiest, heb je nog geen sterk elftal maar een team dat als los zand uiteen valt.
Betrokkenheid bij leerlingen
Ook in het onderwijs hebben leraren verschillende karaktereigenschappen en in de praktijk zijn er zeer veel bevlogen en betrokken leraren die het heel erg goed willen doen voor zowel de school waarop ze werken, als het welbevinden van de leerlingen. Helaas verlangt de werkelijkheid dat er veel zaken ook geadministreerd worden en het gevolg hiervan mag duidelijk zijn:
- Leraren blijven zodoende niet bij hun kerntaak (het lesgeven)
- Leraren maken veel te veel uren om het werk af te krijgen
- Het niveau van onderwijs gaat achteruit (aandacht moet verdeeld worden)
- Pieken tussen de vakanties
betrokkenheid
Veeleisende ouders
Ouders zijn veeleisender geworden naar de leerkrachten toe. Er is in de laatste jaren een veel meer een “wij vragen, u draait”-mentaliteit ontstaan. Van leraren wordt vaak ook verwacht om aan de eisen van de ouders te voldoen. Ouders hebben het steeds drukker.
De opvoedende rol ligt zodoende steeds meer bij een leerkracht, terwijl dit eigenlijk hun taak helemaal niet is. Leraren voelen zich daarentegen wel verantwoordelijk voor het welzijn van ‘hun’ kinderen.
Gedragsproblemen in de klas
Het is een contactberoep. Leraren hebben een intensief contact met leerlingen. Zeker in een klas waarin er gedragsproblemen zijn bij leerlingen zal het stressniveau hoger zijn. Het is emotionele arbeid.
Als leerkracht kan je dan soms geïrriteerd raken, en vermoeidheid of boosheid maakt dat je als docent wel vaak probeert positief en enthousiast te blijven, maar dat kost natuurlijk zeer veel inspanning.
Loskomen van werk
Hoe kom jij los van je werk? Jij bent intensief met je werk bezig en vergis je niet, je levert vaak topsport met je hersenen.
Mogelijk is de thuissituatie door omstandigheden niet 100% waardoor concentratie op school ook lastiger is.
Wat houd jou tegen om meer aardig te zijn voor jezelf en opzoek te gaan naar een betere balans in je leven?
Trainingen
Sinds 2019 geef ik op Freelance basis trainingen op scholen aan leerlingen op basis van positiviteit. Als geen ander weet ik hoe leerlingen zich kunnen gedragen in de klas. Mijn ervaring leert ook dat er veel verschillen zijn per school, klassen en regio’s.
Het puberbrein werk ook heel anders dan een volwassenbrein en ik vind het altijd de mooiste uitdaging om leerlingen aan mij te binden. Mijn ervaring leert ook, dat wanneer je respect afdwingt, je er ook veel voor terug krijgt.
Indien je de “teugels “ teveel laat vieren, kan er ook misbruik van je gemaakt worden.
Samenwerking
Voor een school is het zeer belangrijk dat er een goede balans is. Een goede balans tussen leraren, leraren en leerlingen en tussen ouders en school. Deze balans kan mogelijk verstoord zijn. Oorzaken kunnen o.a. zijn:
- Drugsgebruik op school
- Respectloos gedrag leerlingen / leraren
- Respectloos gedrag ouders
- Werkdruk
- Criminaliteit op school
Mocht het zijn dat de school zich herkent in enkele punten, en wil gaan kijken naar mogelijke oplossingen, neem dan contact met mij op.
Ik werk samen met diverse partijen zodat er altijd een oplossing geboden kan worden voor de problemen die er op een school zijn.